ทาสจำเป็น 3: ทาสทุกระดับชั้น

เชื่อว่าคนเป็นลูกจ้างทุกคนต้องมีความฝันว่าสักวันหนึ่งเราจะได้เป็นเจ้าของกิจการของตัวเอง จะได้เป็นอิสระเสียที

ผมเองก็เคยคิดแบบนั้นครับ เพราะตอนที่ทำงานประจำเป็นลูกจ้างนั้น รู้สึกเหมือนกับอยู่ในนรก เป็นทาสที่ใครๆก็จิกหัวใช้ชนิดไม่เกรงใจกันเลย ก็เลยฝันว่าอยากจะทำธุรกิจเอง ธุรกิจที่ตัวเองรักที่จะทำมันจริงๆ

คุ้นๆไหมครับ ความฝันแบบนี้

แต่ในความเป็นจริงแล้ว เจ้าของกิจการนี่ยิ่งกว่าทาสอีกนะครับ อ่านถึงตรงนี้หลายคนคงจะตกใจ แต่มันคือความจริงที่คนเป็นเจ้าของกิจการรู้ดี แต่ก็ไม่รู้จะหนีมันออกยังไง คือแทนที่จะเป็นอิสระจากแรงกดดันทั้งหลาย เมื่อถึงจุดที่ปรารถนา คิดว่าสามารถกำหนดชีวิตตนเองได้ แต่กลับกลายเป็นว่า สุดท้ายก็ต้องไปเป็นทาสของลูกค้ากับระบบอีก ไม่มีใครเป็นอิสระจริงแม้แต่คนเดียว

พอ หลักธรรมแห่งความสงบสุข

หัวข้อนี้ผมขอแสดงความแตกต่างระหว่างคำว่า "พอ" และ "พอเพียง" สักนิดหนึ่ง เพราะหลายคนรู้สึกสับสนกับความหมายของสองคำนี้เหลือเกิน

พอ นั้น หมายความตรงๆก็คือ พอ ครับ พอแล้วมันก็หยุดอยาก ไม่อะไรต่อ ไม่ต่อตัณหา ไม่งั้นก็จะกลายเป็นความไม่พอไปทันที แต่พอในที่นี้หากเอามาตีความว่า "พอกับความอยากของตน" มันก็จะไม่เคยพอครับ เพราะตัณหาความอยากมันไม่เคยพออยู่แล้ว ดังนั้น คำว่า "พอ"เนี่ย มันมีนัยว่าหมดอยากไปด้วยทันที

แต่ คำว่า "พอเพียง" นี้มันก็หมายความว่าให้มีพอเพียงแก่ตนเองในเบื้องต้น ส่วนใจจะพอหรือยังอยากอยู่อันนี้ก็ไม่เกี่ยวกันครับ พอเพียงกับตัวแต่ก็ยังอยากจะรวยก็ได้

ซึ่งตามหลักการของเศรษฐกิจพอเพียงแล้วเนี่ย จะใช้ความหมายอย่างหลังเป็นบรรทัดฐานครับ เพราะทำเพื่ออยู่เพื่อกินก่อน เมื่อพื้นฐานแข็งแกร่งแล้วพึ่งตนเองทางด้านปัจจัยสี่ได้แล้ว ที่เหลือก็ค่อยๆเติบโตบนฐานที่แข็งแรงนั้นนั่นเอง

ทาสจำเป็น 2: ทาสแห่งเงื่อนไข

มีสิ่งหนึ่งที่เป็นเหมือนข้อบังคับพื้นฐานซึ่งแอบซ่อนในสิ่งต่างๆที่สัมผัสสัมพันธ์กับชีวิตคนในระบบทุนนิยม โดยที่เราไม่รู้ว่ามันเป็นต้นตอของความทุกข์และความกังวลใจให้เราไม่เป็นสุขอยู่ทุกๆวัน

สิ่งๆนั้นก็คือเงื่อนไขครับ เราทุกคนล้วนแต่กลายเป็นทาสของเงื่อนไขต่างๆในชีวิตที่ผูกมัดเราอย่างหนาแน่นจนสิ้นอิสรภาพในที่สุด คือดูเหมือนมีอิสรภาพมากในวิถีแห่งประชาธิปไตย แต่จริงๆแล้วถูกจองจำทางอ้อมด้วยเงื่อนไขต่างๆนี่เอง

ใครว่ายุคนี้เป็นยุคเสรีภาพเบ่งบานก็ลองพิจารณากันใหม่นะครับว่าเสรีจริง หรือเราเสรีในกรอบความเป็นทาสของอะไรบางอย่างที่มองไม่เห็น...อะไรบางอย่างที่อยู่ในชีวิตประจำวันอยู่แล้ว แต่เราไม่เคยรู้ว่ามันคือสาเหตุของความทุกข์

ทุกวันนี้เราทำงานกัน 5-6 วันต่อสัปดาห์ หรือบางคนอาจจะทำงานทุกวันด้วยซ้ำ เราทำงานจนไม่มีเวลาแม้กระทั่งจะไปพบเจอสิ่งใหม่ๆ หรือแม้แต่จะได้พบเจอสิ่งใหม่ๆ เราก็กลับไปมีเงื่อนไขกับมันอีก ชีวิตของเราจึงมีแต่ deadline เงื่อนไข ข้อต่อรอง ฯลฯ จนนึกไม่ออกว่าชีวิตที่ไร้เงื่อนไขจะเป็นยังไง แม้เมื่อวันที่เราเกษียณ เราก็ยังมีเงื่อนไขกับตัวเองอยู่ตลอดเวลา

แจ้งเปลี่ยนชื่อบล็อก

หลังจากที่ผมใช้ชื่อ "ความลับในตู้ปลา" เป็นชื่อบล็อกมาพักหนึ่งแล้ว พบว่า ชื่อมันไม่ค่อยสื่อตรงเนื้อหาเท่าใดนัก ผมจึงขอเปลี่ยนชื่อบล็อกเป็น "ปศุสัตว์เมืองใหญ่" ซึ่งสะท้อนสภาวการณ์ในระบบทุนนิยมได้ดีกว่านับจากนี้เป็นต้นไปครับ

สันดานกึ่งสำเร็จรูป

ผมเชื่อว่าคนเมืองส่วนใหญ่เข้าใจว่าอาหารการกินหรือข้าวของเครื่องใช้สำเร็จรูปหรือกึ่งสำเร็จรูปทั้งหลายที่มีขายในท้องตลาดนั้นจะทำให้ชีวิตตนสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น

วิถีชีวิตแบบด่วนๆเร็วๆเหล่านี้ล้วนมาจากความบีบคั้นทั้งนั้น ระบบทุนนิยมบีบให้เราต้องรีบ ต้องเสียเวลาให้น้อยที่สุด ทำงานให้ได้มากที่สุด ทำงานให้ได้ดีที่สุด และความรวดเร็วที่เราเสพจนเคยชินนี่เองทำให้อารมณ์ของผู้คนมันแกว่งง่ายและรุนแรง เอะอะอะไรนิด ก็ไม่พอใจแล้ว อะไรกระทบหน่อยก็ฆ่ากันแล้ว

นอกจากนี้สันดานที่ชอบของสำเร็จรูปนั้นก็ทำให้เราขาดการพึ่งตนเอง ทักษะในการพึ่งพาตนเองแย่มาก ไม่เชื่อไปถามคนเมืองดูสิครับ มีสักกี่คนที่หุงข้าวทำกับข้าวกินเองเป็น น้อยมากครับ